“ЕУ ја губи трката со Кина во Африка: пред се затоа што бавно ги носи одлуките, извезува апстрактни вредности и високи стандарди и затоа што се однесува патерналистички.
Тоа не функционира во Африка“ – велат резултатите од студијата на Фондацијата Фридрих Науман.
Автопатот се вијуга низ метрополата како џиновска река на столбови: се протега на 27 километри низ срцето на Најроби и го поврзува центарот на главниот град на Кенија со најголемиот аеродром во земјата.
Отворен е во мај годинава, за да придонесе за олеснување на сообраќајот во градот со 4,5 милиони жители.
Изградбата – под кинеско раководство – траеше само две години, пишува DW.
Кина со својот нов пат на свилата дури неодамна пристигна во Африка и таму добива се повеќе репутација на партнер – сè повеќе ја потиснува ЕУ, која со векови е присутна на континентот, иако во минатото во форма на европски колонијални сили.
Студија на Фондацијата Фридрих Нојман
Студијата „Судир на системи. Африканската перцепција за ЕУ и ангажманот на Кина“ објавена во јуни од Фондацијата Фридрих Науман (ФДП) – и која се занимава со моменталната, жестока конкуренција меѓу ЕУ и Кина, двата најголеми трговски партнери на Африка – покажува дека Кина се приближува до ЕУ на многу фронтови во Африка, вклучително и таму каде што традиционално се претпоставува дека ЕУ има неспорно лидерство.
За студијата беа анкетирани 1.014 носители на одлуки од 25 африкански земји, главно од академската заедница, вработени во невладини организации, новинари, државни службеници и оние од регионалните економски тела во Африка.
Онлајн анкетите беа спроведени на крајот на 2021 година од кенискиот тинк-тенк IREN (Интер регионална економска мрежа).
Нивните одговори даваат слика на Европската унија која првенствено се обидува да извезе апстрактни, морални вредности во Африка – додека конкретни работи, заеми, багери и работници доаѓаат од Кина.
И Кина и ЕУ водат должничка дипломатија во Африка.
Важниот резултат на судијата е следниот: Западот ја обвинува Кина дека ги става земјите во развој во „замки за долг“ нудејќи неодржливи заеми за нејзините проекти „Новиот пат на свилата“, кои потоа може да се користат за политичко влијание или отстапки од геостратешко значење за Кина.
Оваа контроверзна теорија, сепак, е отфрлена.
Бидејќи Кина и ЕУ се слично оценети од аспект на зајакнување на економската политика на „замката на долгот“ во Африка – ЕУ доби само малку подобра оценка од 4,6 од Кина, која беше оценета со 4,9.
Зачудувачки е што – според перцепцијата на носителите на одлуки во Африка – ЕУ е подобра во повеќето од листата од 17 критериуми: Тоа се на пример општествени стандарди, обезбедување работни места за локалното население, еколошки стандарди и квалитет на производите.
Кина води само во четири критериуми – побрзо донесува одлуки, побрзо спроведува проекти, помалку се меша во внатрешните работи – и има малку помалку скрупули кога станува збор за користење на корупциски мрежи отколку ЕУ.
Сепак, ЕУ во голема мера беше соучесник во незаконските финансиски текови од Африка и практиките за избегнување данок, покажа студијата.
Се проценува дека на овој начин африканските земји губат 88,6 милијарди долари годишно.
Позицијата на ЕУ е „еднострана и дискриминаторска“ и ја префрла вината на земјите во развој, и покрај тоа што европските земји како Белгија, Германија, Шпанија и Велика Британија се меѓу првите десет дестинации за нелегални финансиски трансфери од Африка.
Годишно, само 0,5% од незаконското бегство на капитал се враќа на континентот.
Африка ја доживува Кина како врсничка, а ЕУ како…
Очигледно, Кина постигнува многу подобри резултати од ЕУ за критериумите најважни за Африка, што и дава супериорна севкупна предност во однос на привлечноста.
Кина напредува како единствена земја со брзо донесување одлуки – додека многу нации во ЕУ, со нивните различни ставови за која било дадена тема, ја влошуваат бавноста на одлучувањето.
Опипливата инфраструктура и брзото завршување на проектите што ги усоврши Кина се од суштинско значење за континентот – кој развива аверзија кон бирократските идеали отелотворени од ЕУ.
Форумот во Најроби, исто така, го потврди наративот дека Африка веројатно ќе се побуни против ЕУ бидејќи ја прифаќа Кина како попријателски современ во развој и врсник со кој треба да се сложуваме, наспроти метафоричниот строг родител што е Европа, сега претставена како ЕУ.
Коавтор на студијата Шиквати: ЕУ има застарен поглед на Африка
За кенискиот економист и коавтор на студијата Џејмс Шиквати, ова е заклучокот:
„Европејците се заглавени во нивниот застарен поглед на Африка“, вели Шиквати во интервју за ДВ.
“Тие им диктираат на Африканците што им треба и се заробени во нивниот сопствен систем на вредности, кој ги кочи. Европа му дава важност на управувањето, Кина на опипливата инфраструктура.“
„Тие прашуваат: Кој пат треба да се гради и каде? Но ЕУ прво проверува колку инсекти одат по него“, вели Шиквати, додавајќи низ смеа: „Во Африка не функционира така“.
„ЕУ мора да ги приспособи своите инвестициски планови и пристапи кон одредени региони и да биде флексибилна. Кога станува збор за Африка, тоа значи дека треба да понуди конкурентна и стратешки ориентирана политика наместо да се бори против статус кво“, вели Шиквати.
Тоа е стара Европа, но потребно е ново размислување.
„Африка, не се работи само за мигрантите што доаѓаат. Африка, исто така, нуди огромни можности за инвестиции и развој“.
Според овој економист, само четири отсто од кинеските инвестиции одат во Африка.
Остатокот од парите оди во САД, Европа и други региони.
Но, тие четири проценти за помалку од 20 години им донесоа многу на сиромашните африкански земји и во исто време го зајакнаа влијанието на Кина како најважен трговски партнер на континентот.
„Важно е да се инсистира владите систематски да спроведуваат демократски избори и уште повеќе да се почитуваат човековите права“, нагласува Шиквати и додава:
„Но, тоа нема да донесе голема промена за африканските земји“.
Стефан Шот: Патерналистичкото однесување на ЕУ е проблем во Африка
ЕУ ќе треба да извлече поука од сето ова, вели Стефан Шот, од Фондацијата Фридрих Науман за ДВ.
Тој ја поддржува идејата за европска инвестициска банка која ќе има мандат да донесува брзи одлуки – така што сите 27 земји-членки на ЕУ не би морале прво да бидат прашани.
А за репутацијата на ЕУ дека им диктира на другите што да прават и како да прават, тој вели:
„Патерналистичкото однесување на ЕУ е проблем, а Африканците имаат потешкотии со тоа“.
„Никогаш не би советувале вредностите на ЕУ, како што се демократијата, човековите права и одржливоста, да бидат отфрлени без контрола. Тоа би ја оштетило позицијата на ЕУ“, вели Шот.
Но, земјите од ЕУ мора критички да се запрашаат дали на Африка треба да и се пристапи според тие стандарди или тоа е претерано.
„Ако стандардите се толку високи што на крајот Кинезите секогаш ги добиваат тендерите, вие не сте направиле ништо добро за социјалната состојба“, вели Шот за ДВ.
И додава: „Европската унија зборува за вредности, но кога селото добива пат, тоа е исто така вредност“.
Еден од заклучоците на студијата на Фондацијата Фридрих Нојман е следниот:
“Патот на Кина е тивок, но ориентиран кон акција и затоа е успешен. Или – Кина прави многу, а малку зборува, ЕУ зборува многу и прави малку. Спротивставувањето на овој наратив кој постојано се шири е голем предизвик кој бара итна промена на политиката и стратегијата од страна на ЕУ.“
Извор: Дојче Веле
Фото: Профи