Детална анализа на „The Persistent Dozen“: Перзистентноста на SARS-CoV-2 и нејзиното влијание врз долготрајниот КОВИД
Фондацијата за долготраен КОВИД (Long COVID Foundation) на 16 март 2025 година објави збирка од 12 научни трудови наречена „The Persistent Dozen“, со цел да ја истакне перзистентноста на вирусот SARS-CoV-2 и неговите компоненти (како шилестиот протеин) кај луѓето со долготраен КОВИД. Овие трудови се дел од стотици истражувања што фондацијата ги анализира, а кои покажуваат дека вирусот не исчезнува целосно по акутната фаза на инфекцијата, туку останува во телото, предизвикувајќи долготрајни здравствени проблеми. Оваа објава е објавена на последниот ден од Неделата за подигање на свеста за долготрајниот КОВИД, со цел да се повика на итна акција за подобри тестови, клинички испитувања и антивирусни лекови.
Клучни наоди од избрани трудови
-
Присуство на вирусот во крвта и ткивата (Труд 1: Blood Transcriptomic Analyses)
Ова истражување покажало дека SARS-CoV-2 антисенс (индикатор за репликација на вирусот) е присутен во 65% од случаите кај луѓе со долготраен КОВИД. Кога се комбинираат антисенсот на SARS-CoV-2 и генот FYN, сензитивноста за детекција на долготрајниот КОВИД достигнува 93,8%, а специфичноста 91,7%. Ова укажува дека вирусот не само што опстојува, туку и активно се реплицира кај многу пациенти, што може да објасни зошто симптомите траат со месеци или години.
-
Вирусот во срцето (Труд 2: Chronic Biopsy Proven Post-COVID Myoendocarditis)
Кај 14 пациенти со миокардитис по КОВИД, вирусна РНК на SARS-CoV-2 е пронајдена во 85,7% од случаите, дури 18 месеци по акутната инфекција. Вирусот бил присутен во срцевите клетки (кардиомиоцити), ендотелиумот и макрофагите. Ова откритие е загрижувачко бидејќи покажува дека вирусот може да предизвика долготрајно воспаление во срцето, што може да доведе до сериозни кардиоваскуларни компликации.
-
Кучиња како дијагностичка алатка (Труд 3: Dogs Detecting Long COVID)
Едно интересно истражување покажало дека кучињата можат да детектираат долготраен КОВИД со висока точност – 94,4% сензитивност и 96,1% специфичност. Од 14 примероци, кучињата успешно идентификувале 13 случаи на долготраен КОВИД. Ова сугерира дека кучињата би можеле да бидат корисна алатка за дијагностицирање на состојбата, особено во ситуации каде недостасуваат напредни тестови.
-
Перзистентност во дигестивниот систем (Труд 4: Gastrointestinal Symptoms & Fecal Shedding)
Вирусна РНК на SARS-CoV-2 е пронајдена во изметот кај 12,7% од 113 пациенти 4 месеци по дијагнозата на КОВИД, и кај 3,8% по 7 месеци. Некои пациенти имале вирусна РНК во дигестивниот систем дури 10 месеци по инфекцијата. Ова укажува дека вирусот може да остане во цревата долго време, што може да објасни гастроинтестиналните симптоми кај луѓето со долготраен КОВИД.
-
Долготрајна Т-клеточна активација (Труд 7: Multimodal Molecular Imaging)
Ова истражување открило дека Т-клеточната активација поврзана со SARS-CoV-2 е присутна дури 2,5 години по акутната инфекција, особено во 'рбетниот мозок и цревниот ѕид. Оваа активација е поврзана со симптомите на долготрајниот КОВИД, што укажува на хроничен имунолошки одговор предизвикан од перзистентноста на вирусот.
-
Шилестиот протеин во мозокот (Труд 11: Persistence of Spike Protein at the Skull-Meninges-Brain Axis)
Шилестиот протеин на SARS-CoV-2 е пронајден во оската череп-менинги-мозок кај пациенти со КОВИД. Експерименти на глувци покажале дека шилестиот протеин сам по себе може да предизвика патолошки и бихејвиорални промени во мозокот, што може да објасни невролошките симптоми кај долготрајниот КОВИД, како „мозочна магла“ и когнитивни проблеми..jpg)
Значење на овие наоди
Овие истражувања потврдуваат дека SARS-CoV-2 не исчезнува целосно по акутната фаза на инфекцијата, туку останува во различни ткива и органи, вклучувајќи го срцето, мозокот, цревата, крвта и дури коскената срцевина. Оваа перзистентност може да предизвика хроничен имунолошки одговор, воспаление и оштетување на органите, што ги објаснува многубројните симптоми на долготрајниот КОВИД – од замор и болки во мускулите до невролошки и кардиоваскуларни проблеми.
Според веб-изворот од Nature Reviews Microbiology (web:0), долготрајниот КОВИД погодува најмалку 10% од луѓето кои имале SARS-CoV-2 инфекција, а се проценува дека 65 милиони луѓе ширум светот страдаат од оваа состојба. Постојат повеќе хипотези за причините, вклучувајќи перзистентни резервоари на вирусот во ткивата, имунолошка дисрегулација, автоимунитет и микроваскуларни проблеми, што е во согласност со наодите од „The Persistent Dozen“.
Потреба од итна акција
Фондацијата за долготраен КОВИД нагласува дека и покрај овие јасни докази, медицинската заедница и владите не прават доволно за да развијат подобри дијагностички тестови, клинички испитувања и антивирусни лекови. Според веб-изворот од Science (web:2), постојат иницијативи за тестирање на антивирусни лекови како Paxlovid за долготрајниот КОВИД, но напредокот е бавен поради недостиг на инвестиции. Фондацијата повикува на акција со хаштаговите #CureLongCovidNOW и #LongCovidAwarenessDay, истакнувајќи дека милиони луѓе страдаат веќе повеќе од 5 години, а реинфекциите дополнително го влошуваат проблемот.
Заклучок